fotograaf: Simon Warmer
Daan Borrel is freelance journalist voor onder andere NRC Handelsblad, de Correspondent en het Parool. In haar werk schrijft zij vaak over seksualiteit en de relatie met jezelf en anderen. Onlangs is haar tweede boek ‘Jaar van het nieuwe verhaal’ gepubliceerd en verschijnt binnenkort het boek ‘Krabben, van vrouw tot vrouw’, dat zij met Milou Deelen heeft geschreven. You’ve got Feminist Mail sprak Daan over ruimte innemen en relaties tussen vrouwen onderling.
In het Parool heb je in mei een opiniestuk geschreven over ruimte innemen op straat. Hierin trek je ook de parallel naar relaties, waar vrouwen vaak minder ruimte innemen dan mannen. Merk jij, als je je hier bewust van bent, dat je meer ruimte kan innemen in relaties?
Het patroon waarin mannen zich minder kwetsbaar tonen en vrouwen minder ruimte krijgen, is ons jaren aangeleerd. Je krijgt als vrouw heel weinig ruimte om echt geil te zijn of al je lusten te laten zien, omdat de vrouw traditioneel gezien de ontvanger is, de passieve partij in plaats van de actieve partij. Over het feit dat mannen vaak meer ruimte durven in te nemen ben ik lang heel boos geweest. Dit luchtte niet heel veel op. Maar ik ben wel blij dat ik er doorheen ben gegaan. Met mijn huidige geliefde zijn we allebei heel bewust bezig met dat we beiden alle ruimte mogen innemen, dus hij ook. Je moet hier beiden in bevrijd worden maar ook bewust zijn dat dat niet alleen maar leuk is. Ik denk dat ik meer de ruimte krijg om angsten uit te spreken, kwetsbaar te zijn maar ook om boos te zijn. Zo ontstaat ook meer ruimte voor mijn seksuele verlangens,of dat ik sterk kan zijn in mijn werk. Dat is spannend, maar ook heel bevrijdend.
De krabbendynamiek waar Milou en jij over schrijven in ‘Krabben’ (dat krabben in een mand liever een mede-krab omlaag halen dan de mand uit te laten komen), wordt al langer gebruikt. Was er een specifiek moment toen jij die dynamiek zag in je relaties met vrouwen?
Nou ons boek begint met een brief van mij naar Milou, ik kende haar toen net. Haar filmpje over slutshaming inspireerde mij heel erg. Ik bedacht me dat ik liever naar vrouwen wie ik opkijk, wilde uitreiken in plaats van afgunst te hebben. Een keer eerder kwamen we elkaar tegen tijdens Pride Amsterdam, en toen volgde ik haar met in mijn blote borsten dansen. Na twee minuten stopte ik ermee want ik voelde me heel ongemakkelijk en moest vooral aan mijn moeder en broertjes denken. In mijn hoofd oordeelde ik wel over haar: waarom doet zij dit nou? Was het niet alleen om aandacht te trekken? Typisch krabben: ik wilde mijzelf ook vrij voelen, net als zij, dat gebeurde niet en vervolgens had ik een vooroordeel over haar.
We doen dit voortdurend omdat we in ons hoofd hebben dat vrouwen seksueel de passieve partij ‘horen’ te zijn. Iemand als Katja Schuurman, die zich uitspreekt over haar seksualiteit, krijgt heel veel oordelen over zich heen. Of vrouwelijke ministers, als ze zich te mooi kleden, krijgen ze veel opmerkingen daar over. Dus vrouwen die uit de mand zijn geklommen, halen we naar beneden. Dat komt, denken Milou en ik, doordat vrouwen in deze samenleving minder ruimte krijgen en daarom andere vrouwen naar beneden halen in plaats van hen aan te moedigen. Dat gevoel van schaarste komt deels doordat er minder representatie van vrouwen aan de top is. Grote verhalen over romantiek houden dit ook in stand. Het idee wordt gewekt dat intimiteit schaars is, en dat enkel als je actief en goed voor je partner zorgt, je de perfecte relatie kan hebben. Terwijl je intimiteit en seksualiteit met heel veel mensen kan beleven, echt niet enkel in het romantische ideaalplaatje.
Hoe denk jij dat #MeToo invloed heeft gehad op relaties tussen vrouwen onderling?
Ik denk dat #MeToo voor mij laat zien hoe onveilig seks met een man kan zijn, en hoe onveilig het is om je eigen lust te laten zien, want dat kan tegen je gebruikt worden. Grensoverschrijdende ervaringen vinden op grote schaal plaats. Tijdens het schrijven van Krabben kwamen wij erachter dat vrouwen niet zeggen ‘wat erg dat wij dit meemaken en laten we in ieder geval elkaar fijn en veilig laten voelen’. Wij doen, of deden, vaak het tegenovergestelde: als een vrouw haar lusten toont, wordt ze snel een slet genoemd. Dus bovenop de onveiligheid die er is tussen man en vrouw in de samenleving, is er ook de onveiligheid die vrouwen zelf onderling creëren. #MeToo heeft de maatschappelijke relatie van mannen en vrouwen bevraagd en waar we nu aan toe zijn is een genuanceerde versie van het gesprek.
In ons boek bespreken we oplossingen om onderlinge steun meer te tonen tussen vrouwen. Zo zegt Stella Bergsma bijvoorbeeld: val niet publiekelijk andere vrouwen af. Zelf denk ik dat bewustwording echt de eerste stap is: zodra je doorhebt dat je een andere vrouw aan het afvallen bent, kun je je je eigen gedachten aanpassen. We geven ook concrete tips. Als je een loodgieter nodig hebt: bel een vrouw.
Hoe was het om met twee personen een boek te schrijven?
Heel erg leuk en fijn. Qua dynamiek vond ik het zelf wel spannend. Zelf ben ik meer een alleenwerker. In het begin vergeleken we onze schrijfstijl veel met elkaar, later konden we dit meer loslaten. Het feminisme is een gedachtegoed dat je verspreidt en daarom vond ik het heel leuk om dit met zijn tweeën te doen. Gewoon zeggen tegen een vrouw die je heel cool vind: ‘Zullen we samen wat maken en van elkaar leren’. Zo zag ik dat Milou wat vrijer was in haar lichamelijk uitingen en dat heb ik echt van haar geleerd door dat boek te schrijven en ik denk dat zij ook wat van mij heeft geleerd.
Wat wil je aan lezers meegeven?
Bestudeer je eigen gedachten om te zien wat je denkt over andere vrouwen. Wat je jezelf niet gunt en waarom je jezelf de ruimte daarvoor niet geeft. Reflecteer op die geilheid, boosheid, het alleen willen zijn of met anderen willen zijn. Dat ik dat zelf ook veel jaren heb onderdrukt, dat het er niet echt mocht zijn. Door dit allemaal toe te laten, kon ik meerdere kanten van mezelf zijn en mezelf begrijpen.
Rosanne Schot & Rebecca Spruijt
'Krabben, van vrouw tot vrouw' verschijnt op 16 juni bij Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar.
Comments